در دبی و امارات متحده عربی برگشت چک یک مشکل بسیار مکرر است که افراد در طول مدت اقامت خود در این کشور با آن مواجه می شوند و در امارات متحده عربی تحت پوشش یک جرم جنایی قرار می گیرد و پیامدهای قانونی/مجازات می تواند از نظر مالی شدید و دلهره آور باشد. مشکلات چک در دبی و امارات برگشتی ممکن است در انواع معاملات تجاریی، مبادلات شرکتها، وامهای بانکی، اجاره یا خرید ملک و تراکنشهای فردی ایجاد شود. پس اطلاع از مقررات چک برگشتی در کشور امارات بسیار مهم است.
شکایات و موارد چک برگشتی را می توان به دلایل متعددی نسبت داد، اما در درجه اول به دلیل عدم پرداخت بدهی بدهکار به طلبکار در تاریخ مشخصی است که بر سر آن توافق شده است. بر اساس قانون فدرال امارات متحده عربی شماره (3) در سال 1987 مبنی بر انتشار قانون مجازات، هم دعوی کیفری و هم مدنی می تواند علیه مرتکب شروع شود. بنابراین، برای هر فردی که در امارات متحده عربی با چک سر و کار دارد، به ویژه کسانی که مایل به ارتکاب “عمدی” جرم و مواجهه با عواقب آن نیستند، بسیار مهم است که بدانند چگونه چک را به درستی صادر و بپذیرند، یا چگونه با موقعیتهایی که در زمان واریز وجه میشوند رفتار کنند. من خلیل آسایش، وکیل ایرانی در دبی به بیان تمام مواردی که لازم است در مورد مقررات چک برگشتی در کشور امارات بدانید؛ پرداخته ام پس در ادامه همراه من باشید:
خلیل آسایش، وکیل ایرانی در دبی و امارات
هر گونه کپی برداری از متن پیگیری قانونی دارد.
چک چیست؟
چک (یا چک) بهعنوان یک ابزار پرداخت/قابل معامله که معمولاً بهجای پول شناسایی میشود، در نظر گرفته شده است. قانون فدرال شماره (18) 1993 صدور قانون معاملات تجاری، صدور و گردش چک در امارات را تنظیم می کند. ماده (483) قانون چک را اینگونه تعریف کرده است: «دستور صادره از طرف شخص (بردار) به بانک (برگیرنده) مبنی بر پرداخت وجه معین در تاریخ مندرج در آن (تاریخ صدور) به بانک. دستور شخص ثالث (دارنده وجه) که ذینفع یا حامل آن باشد.
چک تکمیل شده و امضا شده به عنوان مرجعی برای بانک برای پرداخت پول صادرکننده عمل می کند. بانک باید چک را بپردازد حتی در صورت مخالفت صادرکننده، مگر در مواقعی که چک مفقود شده یا دارنده ورشکست شده باشد. بنابراین، چک به طور موثر ابزار پرداخت غیر قابل برگشت است.
صادرکننده چک در دبی باید توجه داشته باشد که چک طبق قانون باید دارای شرایط ذیل باشد.
فرم
طبق ماده (598) قانون معاملات تجاری امارات، چک های صادره و سررسید برای پرداخت در امارات باید در بانک صادر شود. هر بانک به دارندگان حساب های بانکی دسته چک هایی را ارائه می دهد که حاوی فرم های مخصوص چاپ شده بسیار محافظت شده – چک های سفید است. روی هر چک باید (الف) نام صاحب حساب، (ب) شماره حساب وی و (ج) شماره سریال چک (به تصویر زیر مراجعه کنید) چاپ شود.
مشخصات
بر اساس ماده (596) قانون معاملات تجاری امارات متحده عربی، چک باید حاوی مشخصات زیر باشد (برای مراجعه به تصویر بالا مراجعه کنید):
(1) کلمه “چک” نوشته شده در متن ابزار به زبانی که متن به آن نوشته شده است.
(2) دستور بدون قید و شرط برای پرداخت مقدار معینی از پول.
(3) نام بانکی که متعهد به پرداخت است (برگیرنده).
(4) نام شخصی که باید به او یا به دستور او پرداخت شود (دریافت کننده).
(5) محل پرداخت؛
(6) تاریخ و محل صدور چک.
(7) امضای شخصی که چک را صادر کرده است.
در قانون هیچ اشاره ای به بی اعتبار بودن چک بدون تاریخ نشده است. بنابراین در صورت حذف تاریخ مندرج در چک، تاریخ صدور، تاریخ ارائه چک برای پرداخت خواهد بود.
در صورتی که محل پرداخت در چک درج نشده باشد، محل درج شده در کنار نام بانک، محل پرداخت تلقی می شود. و اگر اصلاً قید نشده باشد دفتر مرکزی بانک خواهد بود. همچنین در صورتی که محل صدور قید نشده باشد چک در محلی صادر شده تلقی می شود که به طور مؤثر امضاء شده است (ماده (597)).
در دسترس بودن وجوه
با رعایت قوانین و اصول حسن نیت (Bona Fides)، صادرکننده باید در نظر داشته باشد که با علم به نداشتن یا نداشتن وجه کافی در حساب خود نزد گیرنده در تاریخ تاریخ، نمی تواند چک صادر کند. صادرکننده طبق ماده (599) وجه کافی را برای پرداخت کامل وجه مندرج در چک واریز می کند. عدم ارائه چنین وجوهی، به طور جزئی یا کامل، به گیرنده حق میدهد که اظهارنامهای را از گیرنده (بانک) درخواست کند تا در هر اقدامی که میخواهد علیه براتگیرنده اقدام کند، به عنوان وسیلهای مدرک ارائه کند.
چک برگشتی در امارات و دبی چیست؟
چک برگشتی (همچنین به عنوان «چک بی اعتبار» یا «چک بد» نیز شناخته میشود) چکی است که توسط گیرنده وجه ارائه میشود و زمانی که بانک گیرنده آن را رد میکند؛بانک اعلام می کند که وجوه موجود در حساب صادرکننده در تاریخ صدور، برای پوشش مبلغ ذکر شده در چک، به طور جزئی یا کامل، کافی نیست. در نتیجه چک توسط بانک رد و علامت گذاری می شود.
- بانک دستوری از صادرکننده دریافت می کند که از پرداخت چک خودداری کند.
- صادرکننده چک را طوری تنظیم یا امضا می کند که از پرداخت آن جلوگیری کند، مانند حذف یا تغییر امضای خود.
- قبل از ارائه چک صادره جهت پرداخت، حساب بانکی صادرکننده بسته شد.
مسئولیت
چک ابزار پرداختی است مشروط به در دسترس بودن وجوه، از طریق پذیرش گیرنده چک برای پرداخت چک صادر شده توسط صادرکننده. بر این اساس، ماده (632) قانون معاملات تجاری امارات متحده عربی به دارنده چک این حق را می دهد که در صورتی که چک در مهلت مقرر ارائه شود اما پرداخت نشده باشد، به دارنده چک، ظهرنویسها و یا هر شخص دیگری که نسبت به آن مسئول شناخته میشود، رجوع کند. و این واقعیت با اعتراض ثابت می شود.
بازه زمانی ارائه چک
چک در تاریخی که در آن به عنوان تاریخ صدور درج شده است باید پرداخت شود. قبل از تاریخ مذکور (ماده (617)) نمی توان برای پرداخت ارائه کرد و باید ظرف مدت شش ماه از تاریخی که در چک به عنوان تاریخ صدور درج شده است (ماده (618)) برای پرداخت ارائه شود.
ذکر این نکته ضروری است که صادرکننده مابه التفاوت پرداخت را در تاریخ صدور ارائه خواهد کرد و تا انقضای مهلت تسلیم چک، این مابه التفاوت نزد دارنده چک ادامه خواهد داشت. در غیر این صورت، ماده (634) دارنده را حق رجوع به برات گیرنده میداند، حتی اگر اولی در مهلت مقرر، چک را به بانک گیرنده یا اعتراض یا اقدامی مشابه انجام ندهد.
دوره محدودیت
ماده (638) میگوید: اعمال رجوع دارنده چک نسبت به براتدهنده و ظهرنویسها و سایر متعهدین به پرداخت وجه آن، پس از گذشت دو سال از انقضای مهلت مقرر، مسموع نخواهد بود. برای ارائه آن
در صورت اقامه دعوی، این مهلت فقط از روز آخرین اقدام در مورد آن اعمال می شود. ضمناً در صورت رسیدگی به دین و یا اقرار به آن به موجب سند جداگانه ای که موجب تجدید دین شود، این مهلت جاری نخواهد بود (ماده (640)).
دوره رویه های حقوقی
هنگامی که چک برگشتی تلقی می شود، عدم پرداخت ممکن است با بیانیه ای از بانک ثابت شود. بانک نمیتواند درخواست صدور چنین اظهارنامهای را رد کند، اما میتواند برای تماس با صادرکننده، مهلتی از سه روز کاری پس از ارائه چک درخواست کند.
حامل هیچ گونه تعهد قانونی برای حل و فصل موضوع با کشو از طریق تماس مستقیم ندارد و ممکن است اقدام قانونی را آغاز کند. چنین دادرسی ممکن است در جریان یک پرونده جنایی یا مدنی باشد.
رسیدگی به پرونده های کیفری
به منظور تشکیل پرونده برای چک برگشتی، وکیل دارنده چک در امارات ( دبی) باید به طور رسمی در پلیس امارت مربوطه از صادرکننده شکایت کند. در دبی، چنین شکایتی ممکن است از طریق اپلیکیشن موبایل پلیس دبی ثبت شود.
پس از دریافت شکایت، پلیس باید با صادرکننده چک تماس گرفته و مراتب را به وی اعلام و درخواست حضور وی را بنماید. در کلانتری، صادرکننده مجاز است از طریق پرداخت مبلغ چک برگشتی، موضوع را حل و فصل کند. در این صورت هیچ اقدام قانونی دیگری انجام نخواهد شد.
صادرکننده چک برگشتی این حق را دارد که برای رفع مشکل مهلتی درخواست کند. در صورت چنین درخواستی، ممکن است به صادرکننده مدت معقولی اعطا شود که با سپردن پاسپورت وی در اداره پلیس تضمین شود. با این حال، بستگی زیادی به مبلغ چک دارد، زیرا در بسیاری از موارد چنین ضمانت سپرده گذاری گذرنامه توسط افسران پلیس رد می شود اگر مبلغی که روی چک برداشته شده زیاد باشد (1 میلیون درهم و بالاتر).
از آنجایی که چک برگشتی در امارات یک جرم کیفری است، پس از ثبت شکایت توسط وکیل او در کشور امارات در ایستگاه پلیس، حکم ممنوعیت سفر/دستگیری در کشو به صورت خودکار صادر میشود. از این رو صادرکننده چک در صورت اقدام به فرار ممنوع الخروج و دستگیر می شود و یا در صورت ورود از خارج به امارات در بدو ورود بازداشت می شود. این ممنوعیت/حکم فقط در صورت تسویه موضوع چک برگشتی یا پس از گذراندن محکومیت قابل حذف است، که البته مطابق مقررات پرونده به نیابه و دادگاه ارجاع میگردد.
پس از احراز عناصر مجرمانه چک جرم توسط مرجعی که در ماده (401) قانون جزای امارات متحده عربی به آن اختصاص داده شده است، دادگاه می تواند در مورد مجازات مرتکب تصمیم گیری کند. این می تواند به جریمه ای محدود شود که صرفاً توسط دادگاه ارزیابی می شود، بر اساس نتیجه به دست آمده و مبلغ ادعا شده و معمولاً بین 1000 درهم تا 30000 درهم یا بیشتر متغیر است. دادگاه همچنین می تواند مجازات مرتکب را به گذراندن مدت حبس بین یک سال تا سه سال تعیین کند.
رسیدگی به پرونده مدنی
دادگاه کیفری و دادگاه مدنی به طور جداگانه عمل می کنند. از این رو حکم صادره از سوی دادگاه کیفری صرفاً بهعنوان مجازات صدور چک بدون نیت بدون وجوه کافی یا برداشت تمام یا قسمتی از وجوه پس از دادن چک میباشد به طوری که باقیمانده برای پوشش چک کافی نیست.
با این وجود، دادگاه مجری دادرسی کیفری می تواند دعوای مدنی را برای تشخیص به دادگاه مدنی منتقل کند. خواهان می تواند برای مطالبه حق خود نسبت به مبلغ مورد اختلاف، دعوی خود را به دادگاه مدنی نیز ارائه کند.
دادگاه مدنی ممکن است هر مرجع قضایی صالح دیگری غیر از دادگاه باشد. به عنوان مثال، در دبی، مرکز حل و فصل اختلافات اجاره (همچنین به عنوان کمیته اجاره شناخته میشود) مرجع صالحی است که تمام اختلافات اجارهای که بین صاحبخانهها و مستاجران در امارات ایجاد میشود را حل و فصل میکند.
دادگاه مدنی پس از حصول نتیجه بر اساس شواهد و مدارک ارائه شده توسط طرفین، می تواند از صادرکننده چک برگشتی مبلغی معادل ارزش چک یا مانده آن را مطالبه کند. در صورت عدم پرداخت مبلغ مذکور مرتکب ممکن است دارایی وی ضمیمه شود و به دلیل عدم اجرای رأی دادگاه مدنی به حبس دیگری محکوم شود.
در صورتی که علیه صادرکننده چک برگشتی پرونده معوقه ای وجود نداشته باشد، پس از اتمام مدت حبس، وی پس از اخذ پاسپورت توقیف شده آزاد است که کشور را ترک کند.
مراقبت مناسب
متأسفانه، در امارات متحده عربی، دارندگان دسته چک حتی بدون امضای چک می توانند برای چک برگشتی دچار مشکل شوند. تجربه عملی نشان می دهد که مواردی وجود دارد که شخص می تواند در قبال چک برگشتی که امضا نکرده است، مسئولیت قانونی داشته باشد. نمونه هایی که ممکن است به چنین نتیجه ای منجر شود عبارتند از:
- دسته چک گمشده توسط شخص غیرمجاز پیدا و مورد استفاده قرار گرفت.
- چک توسط شخص دیگری امضا شده است که مشترکاً امضاء کننده حساب بانکی است و به دسته چک دسترسی دارد.
- دفترچه چک شرکت/کار توسط کارمندان غیر مجاز مورد سوء استفاده قرار گرفت.
نمونه های دیگر از همین ماهیت در عمل، هنگام برگشت چک، بانک گیرنده – بر اساس درخواست پلیس – مشخصات امضاکنندگان را از پرونده حساب بانکی استخراج و به پلیس ارسال می کند. اداره پلیس متعاقباً اقدامات قانونی را برای بازداشت چنین امضا کنندگانی بدون انجام تحقیقات انجام می دهد که آیا امضا کننده واقعاً مرتکب جرم شده است یا خیر. بنابراین، امضاکننده حساب بانکی ممکن است ممنوع الخروج شود، به دلیل جرم مرتکب نشده بازداشت شود و در صورت بالا بودن مبلغ، با گذاشتن پاسپورت خود به عنوان ضمانت، رد وثیقه بگیرد.
در این صورت تنها راه حفظ آزادی، پرداخت تمام وجه چک برگشتی خواهد بود و پس از آن می تواند به این رأی اعتراض و نسبت به آن اعتراض کند. سپس دادستان پرونده را به اداره پلیس منتقل می کند تا تحقیقات در مورد فردی که واقعاً مرتکب جرم شده است، آغاز شود، اما به شرطی که بتواند آن شخص را شناسایی کند. در غیر این صورت، امضاکننده هرگز نمیتواند مبلغ پرداختی برای چک برگشتی را پس ندهد. و همه این مشکلات ممکن است فقط به دلیل عدم مراقبت معقول در رسیدگی به دسته چک رخ دهد.
پیشرفت های اخیر
به دنبال پیگیری بی وقفه خود برای به روز رسانی قوانین خود، و از آنجایی که چک نقشی اساسی در معاملات تجاری و بیشتر معاملات فردی ایفا می کند، دولت امارات در سال های اخیر مقررات بسیاری را برای مقابله با موضوع چک های برگشتی با هدف “نرم کردن” مجازات های تصمیم گرفته شده برای مقابله با چک های برگشتی ارائه کرده است. آن جرم و کارایی بیشتری برای بررسی ذی نفعان در رسیدگی های حقوقی مربوط به دعاوی آنها می باشد.
اولین تغییر عمده در دسامبر 2017 با حکم کیفری جدید صادر شده توسط دادستان کل دبی در امارت دبی اعمال شد. هسته اصلی این حکم بر این ایده استوار بود که جرایم جزئی نباید از طریق سیستم پلیس و دادگاههای کیفری مطرح شوند، بلکه به جای مجازات حبس، جریمه نقدی در نظر گرفته میشوند (با توجه به تصمیم مدعی العموم). .
با این وجود، این رویه به ویژه در امارت دبی سودمند باقی ماند زیرا سایر امارات بدون توجه به مبلغ ادعا، به اعمال مجازات زندان برای پرونده های چک برگشتی ادامه دادند. بسیاری از ذینفعان چک که این گزینه را دارند، ترجیح می دهند ادعای چک خود را در اماراتی غیر از دبی ثبت کنند تا از اقدامات اجباری بیشتری بهره مند شوند.
بر اساس این دستور، موارد چک برگشتی به مبلغ بیش از 200000 درهم به جزای نقدی زیر محکوم خواهند شد:
چک (های) برگشتی مبلغ جریمه
- کمتر از 50000 درهم 2000 درهم
- 50000 – 100000 درهم 5000 درهم
- 100000 – 200000 درهم 10000
سه سال پس از آخرین معافیت رویه های چک های بی اعتبار در دبی، دولت فدرال امارات در 27 سپتامبر 2020 فرمان جدیدی را صادر کرد که در 2 ژانویه 2022 لازم الاجرا شد (قانون فدرال شماره 14 اصلاحیه 2020). برخی از مقررات قانون فدرال شماره 18 سال 1993 در مورد قانون معاملات تجاری) “فرمان قانون” و اصلاحاتی در برخی از مواد در قانون معاملات تجاری ایجاد کرد.
این اصلاحیه ها منافع هر دو طرف صادر کننده و ذینفع چک را در میان سایر موارد در نظر گرفته و پیش بینی می شود که کارایی و سهولت بیشتری در روند انجام تعهدات ایجاد کند.
علاوه بر قانون معاملات تجاری، فرمان-قانون نیز مواد 401، 402 و 403 قانون فدرال شماره (3) 1987 مبنی بر انتشار قانون مجازات را لغو کرده بود و عمل صدور چک بدون موجودی را جرمزدایی میکرد. با این وجود، جرمزدایی از چکهای بدون تعادل چهار مورد را که همچنان جرم تلقی میشوند، مستثنی میکند و این موارد عبارتند از:
جرم جعل چک
چک کلاهبرداری با دستور عدم نقد غیرقانونی چک به بانک، برداشت کل موجودی قبل از تاریخ صدور چک، ایجاد پیچیدگی عمدی در تنظیم چک یا امضای عمدی آن به نحوی که مانع از نقد شدن آن شود.
اصلاحات طرفین را تشویق می کند تا قبل از توسل به دادرسی کیفری به دنبال حل و فصل اختلافات جایگزین باشند. درصورتی که مصالحه به نتیجه برسد و منجر به پرداخت مستقیم یا تعویق پرداخت شود، تعقیب کیفری مرتکب طبق ماده 644 مکرر (2) این مصوبه به حالت تعلیق در میآید.
ماده 617 قانون معاملات تجارتی در مورد پرداخت جزئی چک به دارنده چک در صورتی که وجه موجود در حساب صادرکننده کفاف وجه چک را نداشته باشد به قوت خود باقی است ولی دارنده چک میتواند از پرداخت جزئی خودداری کند. . علاوه بر این، مصوبه قانون، بانک مستثنیکننده را موظف میکند هر گونه حادثه مرتبط با کمبود وجوه و برگشت چک را به بانک مرکزی گزارش کند.
علاوه بر دادگاههای کیفری، این اصلاحیهها دادگاههای مدنی را نیز تسکین میدهد و ذینفعان حق دارند چکهای برگشتی خود را مستقیماً اجرا کنند و در زمان و هزینه آنها برای دسترسی به داراییهای مرتکبین صرفهجویی میشود. به موجب متن جدید ماده 635 م.م که می گوید:
چکی که دارای مهر گیرنده به عنوان عدم پرداخت برای وجوه در دسترس یا ناکافی است، طبق آیین نامه اجرایی قانون فدرال شماره (11) سال 1992، یک ابزار اجرایی خواهد بود و دارنده آن حق مطالبه اجرای اجباری، به طور کامل یا جزئی».
علاوه بر این، مصوبه قانون مجازات هایی بین 50000 تا 100000 درهم برای فردی که در پرونده چک برگشتی به دلیل تسلیم نکردن دسته چک محکوم شده است در نظر گرفته و وی را از صدور چک جدید تا پنج سال ممنوع کرده است. هر بانکی که این دستور را نقض کند با جریمه ای بین 100000 تا 200000 درهم مواجه خواهد شد.
این قانون در ماده 641 مفاد 1، 2، (3) و (4) مجازات جرایم چک را بین ظهرنویس یا دارنده چک (حداقل 10 درصد و حداکثر ارزش چک) تعیین کرده است. صدور چک با وجوه ناکافی (حبس از 6 ماه تا 2 سال به اضافه حداقل 10 درصد و حداکثر دو برابر ارزش چک)، جعل یا استفاده از چک مجعول (حبس کمتر از 1 سال به علاوه حداقل 20000 درهم). و حداکثر 100000 درهم) و هر یک از جرایم فوق که با هدف تروریسم انجام شده است (حبس ابد به اضافه حداقل 500000 درهم و حداکثر 1000000 درهم).
جدیدترین مقررات چک برگشتی در کشور امارات و دبی چیست؟
قانون برگشت چک – یکی از محبوب ترین روش های انجام تراکنش های مالی در امارات، چک بانکی است. و این یک عامل مهم در نرخ بالای چک های برگشتی امارات متحده عربی است. چک برگشتی که به عنوان چک بد یا بی اعتبار نیز شناخته می شود، ممکن است مشمول پیگرد قانونی شود. به جز چند استثنای قابل توجه، بیشتر موارد چک برگشتی از 2 ژانویه 2022 دیگر جرایم کیفری محسوب نمی شوند البته چک برگشتی هنوز در امارات متحده عربی یک جرم کیفری محسوب می شود و کسانی که مسئول آن هستند ممکن است مشمول دعاوی مدنی شوند. بیایید قانون Check Bounce را طبق قانون امارات به تفصیل توضیح دهیم.
طبق قوانین امارات متحده عربی، برگشت چک یک جنایت (جرم جنایی) است که مجازات آن زندان، جریمه یا هر دو است. موارد برگشت چک در امارات متحده عربی به دلیل عملیات تجاری گسترده این کشور رایج است. مقررات امارات متحده عربی برای منصرف کردن هر کسی از درگیر شدن در چنین اعمال غیراخلاقی و غیرقانونی، عواقب قانونی تهدیدآمیز مالی و سختگیرانه ای را بر متخلفان تحمیل می کند و نگرانیهای مربوط به برگشت چک معمولاً در معاملات تجاری، مسائل اجاره، وامهای بانکی و تراکنشهای فردی و موارد دیگر ظاهر میشوند. دلایل متعددی برای برگشت چک وجود دارد، اما یکی از شایع ترین شکایات این است که چک بدهکار به طلبکاران اغلب هنگام بازپرداخت مبلغ بدهی و عدم بازپرداخت مبلغ بدهی رد می شود.
قانون فدرال شماره 18 سال 1993، صادر کننده قانون معاملات تجاری، که مقررات صدور چک را تنظیم می کند، چک را در ماده شماره 483 خود به عنوان یک اوراق تجاری حاوی دستور صادر شده توسط صادر کننده به بانک (برگیرنده) برای پرداخت تعریف می کند. در تاریخی که در آن به عنوان تاریخ صدور درج شده است، مبلغ معینی به سفارش شخص ثالث (دارنده وجه) که ذینفع یا حامل آن است.
هنگامی که صادرکننده چکی را به بانک (برگیرنده) دستور می دهد تا مبلغ مورد نیاز را به گیرنده پرداخت کند، ممکن است بانک به دلایلی از جمله عدم موجودی چک را برگشت بزند
اگر چکی به هر دلایلی برگشت خورده یا بی اعتبار شود، دارنده چک در صورتی که چک صادر شده در مهلت مقرر تسلیم شود و طبق ماده 632 قانون معاملات تجاری امارات رد شود، دارنده چک به صادر کننده چک یا ظهرنویس می تواند مراجعه می کند و طبق ماده 618 قانون معاملات تجاری امارات، محدودیت زمانی برای ارائه چک شش ماه از تاریخ صدور است.
صادرکننده باید در نظر داشته باشد که چکی که صادر میکند باید تمام شرایط چک مشروع را داشته باشد و طبق ماده 598 قانون معاملات تجاری امارات متحده عربی باید در کشور صادر و پرداخت شود. همچنین قانون برای خواهان مهلتی تعیین کرده است که در صورت برگشت چک که دو سال پس از انقضای مهلت ارائه چک به موجب ماده 638 باشد، خواهان میتواند علیه صادرکننده یا ظهرنویس اقامه دعوی کند و محدودیت زمانی از آخرین اقدامی که دارنده چک مقرر در ماده ۶۴۰ انجام میدهد شروع میشود. دارنده چک میتواند نسبت به صادرکننده چک اعم از کیفری یا مدنی اقدام کند.
مواد جدید امارات برای قانون معاملات تجاری
امارات متحده عربی قانون فدرال شماره 14 سال 2020 را تصویب کرده است که مواد جدیدی را به قانون معاملات تجاری امارات متحده عربی اصلاح و اضافه کرده است. علاوه بر ان تغییرات جدیدی از ژانویه 2022 به بعد اعمال شد که قوانین جدیدی را بر چک های تجاری در امارات اعمال می کند. یکی از تغییرات قابل توجهی که در حال انجام است، محدود بودن دامنه جرم انگاری در موارد چک های برگشتی به دلیل کمبود وجوه است. مواردی که جرم همچنان اعمال می شود، مواردی هستند که در آن سوء نیت از طرف صادرکننده چک یا سایر اقدامات مجرمانه خاص که در تغییرات جدید گنجانده شده، وجود دارد.
تغییرات جدید:
- جرایم محدود:
اصلاحات جدید باعث کاهش جرم در مسائل مربوط به چک می شود. با توجه به تغییرات جدید، تنها اقدامات زیر موجب اقدام مجرمانه خواهد شد، مانند:
جعل عمدی چک
ارائه چک های تقلبی
برداشت موجودی حساب قبل از تاریخ وصول چک به منظور جلوگیری از تسویه چک. - پرداخت جزئی چک:
با اصلاحات جدید، عمل پرداخت جزئی چک در حال حاضر اجباری شده است. این امر در صورتی اعمال می شود که مبلغ موجود برای پرداخت کمتر از ارزش چک معین باشد، در این صورت بانک گیرنده اکنون ملزم به پرداخت بخشی از مبلغ است. ضمناً ذی نفع می تواند با اقدامات قانونی از طریق دادگاه های مدنی نسبت به مطالبه مابقی مبلغ اقدام نماید. بانکها در چنین مواردی یک «گواهی پرداخت جزئی» به ارائهدهنده چک با تمام مشخصات اولیه صادرکننده چک از قبیل شماره شناسه/گذرنامه امارات، جزئیات مجوز تجارت (در صورتی که صادرکننده یک شرکت باشد) ارائه میکنند. شماره IBAN، جزئیات قرارداد مانند تلفن و آدرس.
علاوه بر این، دادگاه میتواند حکمی علیه صادرکننده چک صادر کند که کل مبلغ چک یا باقیمانده چک را بپردازد. ماده (635) بیسابقه بیان میدارد که چکی که دارای مهر صادرکننده بهعنوان عدم پرداخت آن است. وجوه در دسترس یا ناکافی، طبق آیین نامه اجرایی قانون فدرال شماره (11) 1992، یک ابزار اجرایی خواهد بود و دارنده آن حق دارد به طور کامل یا جزئی، اجرای قهری را مطالبه کند. در خصوص اجرای آن و اختلافات مربوط به آن، مقررات، رویه ها و ضوابط مقرر در آیین نامه اجرایی مذکور باید اعمال شود. - جریمه های قابل اجرا:
اصلاحیه جدید مجازات ها را اصلاح کرده و موارد زیر را اعمال می کند:
هر کس چک حاملی را ظهرنویسی کند یا تحویل دهد در حالی که از وجود وجوه کافی برای پرداخت آن چک اطلاع دارد یا می داند چک نمیتواند صادر شود، مشمول جریمهای حداقل 10 درصد ارزش چک، مشمول حداقل 1000 درهم میشود. ، و بیشتر از مقدار چک نیست. در صورت تکرار مجازات مضاعف میشود (رجوع به ماده (۶۴۱) مکرر (۱))
دستور انصراف دسته چک های موجود از محکومین به تخلف از این قانون و نیز جلوگیری از اخذ هر گونه دسته چک دیگر تا پنج سال توسط محکوم علیه. (رجوع به ماده (643))
متهمی که ظرف مدت پانزده (15) روز از تاریخ ابلاغ چک چک های موجود خود را به بانک های مربوطه تسلیم نکند به جزای نقدی از 50 هزار درهم و بیش از 100 هزار درهم محکوم خواهد شد. یکصد هزار) (رجوع به ماده (643)) o هر بانکی که از دستور مقرر در دو بند فوق تخلف کند به جزای نقدی از 100000 درهم و بیش از 200000 درهم محکوم خواهد شد. (رجوع به ماده (643))
بنابراین تغییرات جدید برای تقویت حقوق صادرکننده چک و گیرنده چک و همچنین تضمین مؤثرتر شدن فرآیند وصول چک اعمال شده است. تغییرات جدید به خوبی با بهترین رویه بینالمللی هماهنگ است و تلاش میکند تا شیوههای تجاری عادلانهتری را در سطوح فردی و سازمانی ارائه دهد.
محکومیت چک برگشتی و اینترپل در امارت (دبی)
اشخاص به دلایل متعدد، تحت تعقیب پلیس اینترپل قرار میگیرند بعضی به دلیل داشتن شاکی خصوصی و بعضی به دلیل داشتن شاکی عمومی ( دادستان ) مورد تعقب اینترپل قرار میگیرند، در بیشتر موارد شخص محکوم علیه غایب می باشد و به دلیل عدم حضور و دفاع مناسب در دادگاه محکوم به حکمی می گردد که نهایتاً جهت جلب وی در کشور خارجی به پلیس اینتر پل مراجعه می شود . وکیل اینترپل با توجه به حضور متهم در کشور خاص و با توجه به نوع و زمان حکم صادر شده وظیفه ای متفاوت دارد و بایستی با شناسایی و اشراف نسبت به قوانین استرداد مجرمین بین المللی و همچنین مطللع به قوانین ماهوی کشوری که متهم در آن حضور دارد از موکل خود دفاع یا زمینه اجرای حکم اینترپل فراهم نماید.
لازم به توضیح است دفتر وکالت ما در دبی در بسیاری از پرونده های موسوم به “چک های برگشتی” با موضوع حذف اعلامیه قرمز INTERPOL را با موفقیت انجام داده و نقش خود را در ارتباط با کمیسیون کنترل پروندههای اینترپل (CCF) و حذف سابقه محکوم علیه در آن را به خوبی انجام دهد.
استدلال های وکیل اینترپل در امارات که به CCF و مراجع قضایی ارائه می شود:
استدلال های وکیل اینترپل در امارات که به CCF و مراجع قضایی ارائه میگردد مهم می باشد که بخشی از آن به ترتیب ذیل است:
-وکیل ایرانی در دبی و امارات باید ثابت نماید که با وجود صدور حکم کیفری علیه صادر کننده چک در ایران و باز شدن پرنده اینترپل در امارات، هیچ رفتار مجرمانه و هیچ قصد مجرمانه ای قابل شناسایی نیست و ناتوانی در پرداخت بدهی اغلب از این واقعیت ناشی می شود که یک شرکت در شرایط سخت اقتصادی (ورشکستگی) قرار گرفته است یا اینکه فردی شغل خود را از دست داده است و….
– اشراف وکیل اینترپل در دبی و امارات به میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی بسیار مهم می باشد که در ماده 11 تصریح شده: «هیچکس را نمیتوان صرفاً به دلیل ناتوانی در انجام تعهدات قراردادی، که شامل بدهی است، زندانی کرد».
-همچنین اشراف وکیل ایرنترپل در دبی و امارات به برگه اطلاعات شماره 26 گروه کاری سازمان ملل که در مورد بازداشت خودسرانه آمده است: «…محرومیت هایی از آزادی وجود دارد که فی نفسه ممنوع هستند، مانند حبس برای بدهی…..».
– و همچنین به ماده 14 منشور عربی حقوق بشر می گوید: «هیچ کس را نمی توان به دلیل ناتوانی ثابت در بازپرداخت بدهی یا تعهد مدنی دیگر زندانی کرد».
لذا وظیفه وکیل فقط استناد به قوانین داخلی امارات نمی باشد و باید به قوانین بین المللی جهت دفاع از موکل موضوع دستور پلیس اینترپل نیز مسلط باشد که در این خصوص اینجانب خلیل آسایش وکیل ایرانی در امارات/ دبی می توانم تجربیات کسب شده در خصوص پرونده های اینترپل را در اختیار شما بگذارم.
لازم به ذکر است که اکثر کشورهای عضو اینترپل صرفاً صدور چک بدون وجه را مجرمانه نمی دانند و ناتوانی در بازپرداخت بدهی در اکثر نظام های حقوقی ملی جرم زدایی شده است و جرم “صدور چک بدون وجه” به ندرت به عنوان جرم و جرایم قابل استرداد در بسیاری از سیستم های ملی شناخته می شود و فقدان جرم مضاعف باعث می شود که اکثر مقامات ملی از استرداد یا اقدامات قانونی مشابه در مورد یک فرد تحت تعقیب برای چنین پرونده ای جلوگیری کنند.
تغییرات قانونی اخیر در امارات حاکی از گرایش به غیرقانونیشدن پروندههای برخی چکهای برگشتی بدون وجه و دستهبندی مجدد آنها به عنوان جرایم قابل جریمه است و البته جرم انگاری عمل زمینه ای در امارات فقط برای افراد غیر اتباع اعمال می شود.
ماده 401 قانون جزایی امارات دیگر وجود ندارد و مقامات امارات متحده عربی تشخیص داده اند که رویکرد حقوق کیفری که توسط امارات متحده عربی دنبال می شود دیگر قابل تحمل نیست. امارات در نهایت تصمیم گرفت پرونده های چک های برگشتی را جرم زدایی کند. ماده 401 قانون جزایی امارات متحده عربی از 27 سپتامبر 2020 لغو شده است. قانون جدید چک برگشتی، بخشی از قانون معاملات تجاری امارات متحده عربی، از 2 ژانویه 2022 لازم الاجرا خواهد شد.
امارات متحده عربی فرمان فدرال جدیدی به شماره 14/2020 (فرمان) صادر کرد که در آن چندین ماده به قانون معاملات تجاری شماره 18 سال 1993 (CTL) اصلاح و اضافه شد. اکثر اصلاحات مربوط به قوانین چک تجاری است. این فرمان، مواد 401، 402 و 403 قانون جزایی امارات را که صدور چک با سوء نیت یا وجوه ناکافی را مجازات میکرد، لغو کرد. بنابراین پرونده های چک های برگشتی تا حد زیادی جرم زدایی شده است.
قبل از صدور قانون جدید فوق الذکر، عبارت «صدور چک بدون سونیت» به مفهوم ماده 401 قانون جزایی امارات، دامنه تفسیر بسیار گسترده ای را به امارات داد. مشخص نشد که محتوای «سو نیت» شامل چه مواردی است. در این فرمان جدید مواد شماره 641 (1) (2) و (3) اضافه شد که در صورت ارتکاب توسط صادرکننده چک، جرم چک برگشتی مستوجب مجازات کیفری خواهد بود.
بدین ترتیب در تاریخ 2 ژانویه 2022، مجازات های کیفری فقط در موارد ذیل کیفری گردید
-استفاده از چک جعلی توسط صادر کننده
– دستور صادر کننده به بانک به عدم پرداخت مبلغ چک
-برداشت موجودی حساب قبل از تاریخ چک برای جلوگیری از وجه نقد
لذا تغییرات در قوانین امارات متحده عربی نشان می دهد که قصد روشن قانونگذار امارات برای لغو جرم چک برگشتی به دلیل کمبود وجوه کافی، در امارات متحده عربی است. این فرمان همچنین یک ماده جدید شماره 635 را معرفی می کند و ماده 617 CTL را اصلاح می کند. هدف اصلی آن اجتناب از دعاوی کیفری و تسهیل رویه های جایگزین برای ذینفع چک برای مطالبه ارزش آن است.
نکات مهم
در بسیاری از موارد حکم کیفری با محکومیت چند سال حبس علیه فردی در ایران صادر می شود خواه غیابی و یا حضوری که با شناسایی محکوم علیه در کشور امارات، حسب در خواست و نامه نگاری مرکز امور بین الملل قوه قضاییه ایران به پلیس اینترپل پرونده تشکیل شده و جهت استرداد متهم به ایران با اینترپل امارات مکاتبه می شود در این خصوص استفاده از وکیل متخصص خواه در جایگاه متقاضی اجرای دستور پلیس اینتر پل جهت استرداد متهم به ایران و یا دفاع از محکوم علیه می تواند بسیار موثر باشد.
همانطور که توضیح داده شد گامهای مهمی توسط قانونگذار امارات برای جرمزدایی از پروندههای چک برگشتی معمولی، پروندههای چکهای امنیتی عادی، موارد چکهای بدون وجه که در آن هیچ رفتار مجرمانهای نمیتوان نام برد و توصیف کرد، برداشته شده است و این بدین معنا نیست که مقام قضایی اماراتی بلافاصله محکوم علیه را به ایران مسترد نماید و یا از استرداد آن خوداری کند لذا نقش وکیل در امارت در خصوص پرونده های اینترپل بسیار با اهمیت می باشد و موانع، مشکلات و یا اختلافات در مورد اجرای قانون اصلاح شده امارات متحده عربی را نمی توان رد کرد.
لذا اگر در مورد وضعیت چک(های) چک برگشتی خود در ایران که منتهی به صدور دستور به پلیس اینترپل در امارات شده یا چک های برگشتی در اماراتی سوالی دارید، به شما توصیه می کنیم با وکیل ایرانی در امارت یا یک وکیل لوکال اماراتی مشورت کنید.
اگر در مورد نحوه حذف هشدار INTERPOL صادر شده علیه شما سؤالی دارید، بنده و دفتر حقوقی ما در دبی می توانید خدمات حقوقی مثمرثمری ارائه نماید.
نتیجه گیری
اطلاع از مقررات چک برگشتی در کشور امارات بسیار مهم است. موارد چک برگشتی در امارات رایج است و می توان آن را به عوامل مختلفی مانند فسخ غیرقانونی، ورشکستگی شرکت، فرار صادرکننده چک و غیره نسبت داد. در عمل، هنگامی که دارنده چک برگشتی شکایت پلیسی را ارائه می کند، واقع بینانه ترین گزینه برای رسیدگی به موضوع برای همه طرفین، حل و فصل مسالمت آمیز آن در ایستگاه پلیس است.
با این حال، اگر نمی توان به توافقی دوستانه دست یافت و وضعیت به سطح بعدی افزایش یافت، استخدام یک وکیل مجرب در اسرع وقت عملی ترین و معقول ترین گزینه برای جلوگیری از پیامدها و خسارات شدید حقوقی آینده خواهد بود.
خلیل آسایش وکیل ایرانی در دبی/ امارات
هرگونه کپی برداری از متن پیگرد قانونی دارد
سوالات متداول
- چگونه پرونده مدنی را برای چک برگشتی تشکیل دهیم؟
از آنجایی که بی احترامی به چک در امارات متحده عربی جرم محسوب می شود، کسانی که چک های بانکی را بی اعتبار کرده اند، مجازند علیه شرکت ها یا افرادی که آنها را صادر کرده اند، اتهامات کیفری را آغاز کنند. این با ماده 401 قانون فدرال شماره (3) 1987 قانون مجازات امارات متحده عربی مطابقت دارد که می گوید: در دبی، یک فرد یا یک شرکت می تواند به یکی از دو روش، شکایت پلیس را علیه چک برگشتی ارائه کند. مرحله اول مراجعه به کلانتری و مرحله دوم شکایت آنلاین پلیس است. - چک در امارات چه زمانی برگشتی می شود یا تبدیل به چک بلامحل می شود؟
چک به چهار عامل برگشت داده می شود:
– در دسترس نبودن وجه معادل یا بیشتر از مبلغ چک در روز صدور.
– عدم تطابق امضاها، تاریخ های گم شده یا نادرست، و نوشته های بیش از حد یا خط خورده نمونه هایی از نقص فنی هستند.
– بسته شدن حساب بانکی قبل از صدور
– بانک دستوری از صادرکننده دریافت می کند که چک را نقد نکند. - در امارات با برگشت چک چه اتفاقی می افتد؟
در امارات متحده عربی، دارنده وجهی که چک معیوب دریافت می کند، حق دارد علیه صادرکننده اقدام کند. آنها اکنون می توانند فوراً از قاضی اجرایی دادگاه درخواست کمک کنند. رویه موجود برای طرح شکایات پلیس برای تسریع در روند اصلاح شده است. از آنجایی که اکثر موارد در حال حاضر جرم زدایی شده اند، دیگر نیازی به دخالت پلیس نیست.
علاوه بر این، طبق آخرین اصلاحیه، جریمه چک برگشتی در امارات بر اساس مبلغ بدهی است.
مبلغ جریمه را بررسی کنید:
کمتر از 50000 درهم 2000 درهم
50000 درهم – 100000 درهم 5000 درهم
100000 درهم – 200000 درهم 10000 درهم - تکلیف پرونده های قدیمی چه می شود؟
اگر چکی دارید که به دلیل ناکافی بودن وجوه در حساب فردی که چک را صادر کرده است توسط بانک برگشت داده شده است، اکنون چگونه می توانید از تغییر قانون بهره مند شوید؟ در اینجا تمام چیزی است که باید بدانید. فرم آیین نامه اجرایی چک بایستی توسط وکیل پر شود؛ این فرم در وب سایت رسمی دادگاه دبی – dc.gov.ae موجود است. برای دسترسی به فرم، وکیل می تواند با استفاده از حساب کاربری خود فرم را می تواند پر کرد و تمامی اسناد نوشته شده به زبان خارجی باید به عربی ترجمه شده و دارای گواهی قانونی باشد ضمناً درخواست فقط در صورتی برای اجرا پذیرفته می شود که ظرف مدت شش ماه از تاریخ برگشت چک تسلیم شده باشد. - مدارک مورد نیاز تشکیل پرونده چک برگشتی در امارات
وکیل پرونده چک برگشتی در امارات باید مدارک زیر را به فرم پیوست کند:
1. کارت شناسایی وکیل و موکل، اگر درخواست توسط یک وکیل ثبت شده باشد.
2. وکالت نامه وکیل.
3. پروانه بازرگانی در صورتی که موکل شرکت یا هر نوع تأسیس دیگری باشد.
4. مدارک مربوطه حاکی از علت صدور چک.
6. سوگندنامه مبنی بر صحت داده های مندرج در درخواست چک و عدم طرح دعوی در دادگاه برای بازپرداخت مبلغ مندرج در چک برگشتی.
7. برگه ای حاوی اطلاعات مربوط به طرفین، آدرس طرفین، معافیت مطابق با ارزش چک. - اگر شش ماه از برگشت چک گذشته باشد چه اتفاقی میافتد؟
همچنین باید در نظر داشت که پس از انقضای مدت مذکور، درخواست برای اجرا پذیرفته نخواهد شد. در چنین شرایطی، طبق بند 1 ماده 638 قانون فدرال شماره 18 سال 1993 در مورد قانون معاملات تجاری، گیرنده مهلت دو ساله دارد تا علیه صادرکننده چک در دادگاه تجاری دعوی مطرح گردد.